پایان نامه تاثیر تفکر استراتژیک بر عملکرد وظیفه ای مدیران

هدف تحقیق حاضر شناخت رابطه بین تفکر استراتژیک و عملکرد وظیفه ای مدیران ارشد در شرکت نفت استان اردبیل می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر کلیه کارکنان رسمی،پیمانی و قراردادی شرکت نفت اردبیل می باشد که با توجه به جدول مورگان ازتعداد 170نفر، تعداد 118 نفر بعنوان حجم نمونه انتخاب گردید. برای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه مشتمل بر39 سوال به صورت محقق ساخته طراحی گردیده و بین اعضای نمونه توزیع گردید و در نهایت پرسشنامه ها تکمیل و جمع آوری شد. روایی پرسشنامه با گرفتن مشاوره از اعضای هیات علمی متخصص در این زمینه تقویت و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأیید قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داه ها از آمار توصیفی برای طبقه بندی، تهیه نمودارها و جداول فراوانی استفاده گردید و عملیات آماری نیز با استفاده از نرم افزار SPSS انجام می پذیرد. جهت آزمون نرمال بودن متغیرها از آزمون اسمیرنوف - کلموگروف استفاده خواهد شد. جهت آزمون فرضیه ها و آزمون معنی داری آن از ضریب همبستگی پیرسون و همچنین از روش رگرسیون چندگانه در فرضیه آخر استفاده گردید. سپس با استفاده از آمار استنباطی به تجزیه وتحلیل فرضیه های تحقیق پرداخته شد. نتایج نشان می دهد که بین تفکر استراتژیک و عملکرد وظیفه ای مدیران ارشد ارتباط مثبت و مستقیمی وجود دارد. در نهایت با توجه به آزمون فرضیه ها، پیشنهاداتی ارائه گردید.

کلمات کلیدی : عملکرد وظیفه ای، تفکر استراتژیک، سینرژی، آینده نگری، نگرش فلسفی، خلاقیت و کارآفرینی، برتری طلبی

مقدمه :

تحقیق حاضر شناخت رابطه تفکر استراتژیک با عملکرد وظیفه ای مدیران ارشد در شرکت نفت اردبیل می باشد. متغیرهای این تحقیق، تفکر استراتژیک بعنوان متغیر مستقل و عملکرد وظیفه ای بعنوان متغیر وابسته می باشد. ضعف تفکر استراتژیک مدیران ارشد سازمان ها، آن ها را از بهره گیری از فرصت های جدید محروم می سازد لذا مجهز شدن مدیران ارشد به قابلیت های استراتژیک ضروری و حیاتی به نظر می رسد. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و ماهیت آن توصیفی و همبستگی است. شاخص های تفکر استراتژیک در قالب پنج عامل که دکتر ایرج سلطانی در قالب مدلی ارائه داده اند مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل در مورد بیان مساله اساسی تحقیق و اهمیت عملکرد وظیفه ای و مدلهای بکار گرفته شده برای متغیرهای تحقیق مورد بررسی قرارگرفته و اهمیت و ضرورت انجام تحقیق توضیح داده شده است و بابررسی پیشینه تحقیق جنبه جدید و نوآوری آن مطرح گردیده است و اهداف تحقیق بصورت اهداف آرمانی، کلی، ویژه و کاربردی مطرح شده است و سوالات تحقیق و فرضیه ها به کار گرفته شده بیان گردیده است. و در آخر تعریف مفهومی و عملیاتی متغیر های تحقیق و مدل مفهومی تحقیق بیان شده است.

بیان مساله

حیاتی ترین مسئله در هر سازمانی عملکرد شغلی آن است. اهمیت عملکرد شغلی پژوهشگران را به پژوهش هر چه بیشتر درباره آن واداشته است. در حوزه عملکرد شغلی دو طبقه وسیع از رفتار کارکنان را شناسایی نموده اند، عملکرد وظیفه ای و عملکرد زمینه ای. مدل های اخیر عملکرد شغلی، عملکرد را تابعی می دانند که تاکید برجنبه های جداگانه عملکرد دارند. کمپل و همکاران نیز مدلی چند عاملی از عملکرد شغلی را براساس مهارت های کاری تخصصی شغل، مهارت های کاری غیر تخصصی شغل مهارتهای ارتباطی شفاهی و کتبی، بروز دادن سعی و تلاش، حفظ انضباط فردی، تسهیل سنجش عملکرد همکاران، سرپرستی /رهبری، مدیریت / اداره پیشنهاد کردند عملکرد فنی با آنچه که بورمن و موتوویدلو آن را هسته فنی سازمان یا شغل می نامند ارتباط دارد و فعالیت هایی را شامل می شود که مستقیما یا غیر مستقیما با تبدیل منابع به محصول در مبادلات اقتصادی انجام می گیرد. اگر چه فعالیتهای خاصی که عملکرد وظیفه ای را ایجاد می کند، به طور متنوعی از یک شغل به شغل دیگر متفاوت است، با این حال عملکرد وظیفه ای می تواند در طبقاتی کلی تر مطرح شود. یک روش دیگر طبقه بندی عملکرد وظیفه ای در نظر گرفتن درجه ای است که محتوای یک شغل ثابت یا متغیر است.بسیاری از سازمان ها رفتارهای عملکرد وظیفه ای را بوسیله انجام تجزیه و تحلیل شغل شناسایی می کنند شرح شغل بررفتارهای عملکرد وظیفه ای همچون فعالیت ها، وظایف و مسئولیتها که بخش اصلی شغل را تشکیل می دهند تمرکز داردبه عبارت دیگر عملکرد وظیفه ای مجموعه ای از تعهدات مشخص است که کارمند باید برای دریافت حق الزحمه و یا تداوم استخدامش انجام دهد.

متغیر مستقل این تحقیق تفکر استراتژیک می باشد. دکتر ایرج سلطانی ابعاد تفکر استراتژیک را به صورت زیر بیان کرده است. این ابعاد پایه فرضیه های این تحقیق می باشد.

- ایجاد هم افزایی از راه ترکیب استعدادهای مادی و معنوی که موجب هم افزایی در وجدان کاری، مدیریت، اخلاق، صرفه جویی و تفکر می شود.

- تفکر و برنامه ریزی برای آینده : استفاده از گذشته و حال برای پیش بینی آینده.

- نگرش فلسفی قوی برای تحقق آرمان های بلند مدت.

- خلاقیت و کارآفرینی : سرپا نگاه داشتن سازمان با افکار و اندیشه های جدید.

- روحیه برتری طلبی برای خود و برای سازمان.

متغیر وابسته این تحقیق عملکرد وظیفه ای مدیران ارشد می باشد. یک روش طبقه بندی عملکرد وظیفه ای در نظر گرفتن درجه ای است که محتوای یک شغل ثابت یا متغیر است. عملکرد وظیفه ای ثابت شامل پاسخ های مشخص و واضح به خواسته هایی است که در حالت طبیعی، رایج و یاحداقل قابل پیش بینی می باشد. بنابراین رویه ها و دستورالعمل ها بارها و بارها تکرار می شود.

فعالیتهای درون نقشی چون داده پردازی، کارکردن با افراد، التزام به نظم و اقدامات مدیریتی/اداری، شاخصهای عملکرد وظیفه ای ثابت محسوب می شوند برخلاف عملکرد وظیفه ای ثابت، عملکرد وظیفه ای متغیر (عملکرد وظیفه ای انطباق پذیر) شامل پاسخ کارکنان به تقاضاهای کاری که بدیع، غیر معمول و یا حداقل غیر قابل پیش بینی هستند می باشد.

منظور از این تحقیق شناسایی رفتارهای مرتبط با عملکرد وظیفه ای مدیران ارشد و تاثیر پذیری آن از ابعاد تفکر استراتژیک می باشد. سوالی که مطرح است اینست که :

چه رابطه ای بین تفکر استراتژیک و عملکرد وظیفه ای مدیران ارشد سازمان وجود دارد؟ تفکر استراتژیک بعنوان یک متغیر مستقل و عملکرد وظیفه ای بعنوان متغیر وابسته در این سوال مطرح می گردد. جنبه مجهول این تحقیق وجود رابطه بین این دو متغیر مستقل و وابسته می باشد. که در این تحقیق بایستی جواب داده شود

ماهیت تفکر استراتژیک

تعریف ابزاری برای مفاهیم و رویکردهاست، ولی معرفی تفکر استراتژیک از طریق تعریف آن، کاری کم ثمر است. علت این امر، پیچیدگی مفهومی این رویکرد است. تعاریف متعددی که برای تفکر استراتژیک ارائه شده اند، هر یک به جنبه هایی از این رویکرد توجه داشته اند، هرچند هیچ یک تمامی ابعاد را در برندارد. درحالی که تفکر استراتژیک در عمل با فرآیندهای به هم پیوسته و مستمر ارتباط تنگاتنگی دارد. لیکن گاهی باید تفکر برکنش مقدم باشد و آن را هدایت نماید. در مواقع دیگر، در حین تغییرات غیر منتظره در محیط یا دقیقا بعد از وقوع تغییرات غیر قابل انتظار، کنش باید تفکر را دربرگیرد. در چینن شرایطی بهتر است به جای تعاریف، به ماهیت، ویژگی ها و کارکردهای تفکر استراتژیک پرداخته شود تلاش شود تا نمای صحیحی از این رویکرد تصویر گردد.

کارکرد تفکر استراتژیک

کارکرد اصلی تفکر اندیشه گرایی استراتژیک، خلق چشم انداز است. چشم انداز سمت و سوی مطلوب برای حرکت سازمان را مشخص می کند. استراتژی در راستای چشم انداز شکل می گیرد و سازمان را به سوی آن به حرکت در می آورد . چشم انداز از تعامل عوامل موثر در کسب و کار و چگونگی پاسخگویی به آنها شکل می گیرد و همچنین به صورت یک آرمان مشترک، سازمان را یکپارچه و هم انگیزه می سازد. حاصل کار، خلق بالاترین ارزش برای مشتری، مزیت رقابتی برای سازمان و تمایز از رقباست

طراحی و برنامه ریزی استراتژیک در سازمان

برنامه ریزی از جمله فرآیندهایی است که تفکر انسان را هدایت می کنند به عنوان یکی از راه کارهای ایجاد و تقویت تفکر استراتژیک می توان از آن گرفت. جهت اجرای برنامه ریزی استراتژیک، مدیران و کارکنان سازمان مجبورند به تکفر مجهز شوند و اساسا ماهیت برنامه ریزی استراتژیک تفکر ساز می باشد. برنامه ریزی استراتژیک کمک های زیر را به مدیران و کارکنان سازمان می نماید.

- تفکر و اندیشیدن به شکل استراتژیک.

- تشخیص جهت گیری آینده.

- اتخاذ تصمیمات امروز، در پرتو نتایج و بازتاب های آینده تصمیمات.

- تدوین و توسعه مبنایی جامع و قابل دفاع برای تصمیم گیری.

- بهبود عملکرد

- برخورد موثر با محیطی که باتغییرات سریع مواجه می باشد